ارتباط یک فرآیند دو طرفه است، یعنی کافی نیست که شنونده فقط سراپا گوش باشد و تمام حواس خود را به سخنان گوینده معطوف سازد، بلکه برای اطمینان از درک مطلب باید استنباط خود را نیز به طور خلاصه به او منتقل کند. اگر این فرآیند به خوبی صورت نگیرد به نوعی می توان گفت ارتباط به درستی صورت نگرفته است در مواقعی حتی می توان میزان درک متقابل افراد را بر همین اساس سنجید.
گوش دادن موثر عبارت است از مشارکت فعال در یک گفت و شنود؛ فعالیتی که گوینده را در انتقال منظور خویش یاری می کند . وقتی شخصی صحبت می کند هدف این است که فرد مقابل گوش دهد نه اینکه گفته بعدی طرف مقابل را حدس بزند. این امر یک پل ارتباطی و مهارتی است که شاید نیمی از مردم آن را به خوبی فرا نگرفته اند.
یک گفت و شنود موثر زمانی رخ می دهد که افراد صراحت و رک گویی را فدای مبهم گویی نکنند. به اطمینان می توان گفت اکثر افراد شناخت دقیقی از محتوای گفت وگوی شان کسب نمی کنند چرا که آنها خوب گوش نمی کنند.
امر گوش دادن صحیح آنقدر مهم است که در قرآن نیز به آن اشاره شده است.
در آیه یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ(پس بندگان را بشارت ده: آن کسانی به سخن گوش می دهند و از بهترین آن پیروی می کنند).
همچنین در آیه 26 سوره فصلت آمده است: وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَالْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ( کافران به مردم گفتند بر این قرآن گوش فرا ندهید و سخنان لغو و باطل در آن القا کنید تا مگر بر او غالب شوید.)
با فراگیری چگونه گوش دادن می توان درک خود را از مطالب بهبود بخشید و از سوء تفاهمات جلوگیری کرد و توانمندیهای خود را در مذاکره افزایش داد
مطالعات نشان داده است که افرادی که خوب گوش می کنند و از هنر خوب گوش دادن بهره مند هستند واژگان لغت گسترده تر و پیشرفت تحصیلی بهتری دارند. معمولا افراد درونگرا هم خوب گوش می کنند،تا وقتی گوینده مطلب خود را تمام نکرده است و یا منتظر پاسخ نیست، سخن اورا قطع نمی کنند.
**ساکت نشستن با خوب گوش دادن تفاوت دارد.این امر که ما فکر می کنیم تنها ساکت نشستن و حرفهای طرف مقابل را تایید کردن یعنی اینکه ما خوب گوش کرده ایم کاملا غلط است.کسی که خوب گوش می دهد توجه خود را بیش از خود روی دیگران متمرکز می کند.
**تحقیقات نشان داده است، افرادی که بیش از حد مشغله کاری دارند در دریافت پیام ها اغلب با شکست مواجه می شوند و یا تنها بخشی از کلمات را متوجه می شوند.
**گاهی شخص عمدا خود را به نشنیدن می زند. او به دلیل مشکلی که با طرف مقابل دارد، نمی خواهد به سخنان او گوش دهد و در نتیجه از فرد مقابل پاسخی هم دریافت نمی کند. این امر در مواردی به دلیل تعصبات و طرز تلقی افراد از موضوع مورد بحث است.
به گفته محققان شنیدن کلمه ایست که برای توصیف آن بخشی از فرآیندهای حسی به کار می رود که از طریق آن تحریک های شنیداری توسط ساختار گوش دریافت شده و به مغز منتقل می شود اما از سوی دیگر گوش کردن به فعالیت روان شناختی پیچیده تری اشاره دارد که درک و تعبیر و تفسیر اهمیت یک تجربه حسی را شامل می شود.
اغلب افراد خوب گوش کردن را نیاموخته اند. با فراگیری چگونه گوش دادن می توان درک خود را از مطالب بهبود بخشید و از سوء تفاهمات جلوگیری کرد و توانمندیهای خود را در مذاکره افزایش داد.
صحبتی که معمولا جوانان از آن شکایت دارند این است که والدین صحبت شان را می شنوند اما دوستان آنها به صحبت های آنها گوش می دهند.
به همین دلیل اگر چه اکثر افراد فکر می کنند، شنونده خوبی هستند ولی واقعیت امر این است که چنین چیزی نیست. خوب شنیدن و خوب گوش دادن هنری است که در انواع روابط انسانی نقش تعیین کننده دارد. حتی در مساله یادگیری که بخش عمده ای از عمر ما را فرا می گیرد، خوب گوش دادن و رعایت ادب و آداب مصاحبت نقش مهم و حیاتی دارد.
